تاریخ داروشناسی در ایران و بین النهرین از صدر اسلام تا حمله مغول

داروشناسی در تمدن اسلامی غالبا در کنار علوم مختلفی همچون گیاهشناسی، پزشکی، جانورشناسی و کیمیا مطرح شده است. به تدریج و با رشد داروشناسی، این علم جایگاه تخصصی و مستقل خود را به دست آورد. پژوهش حاضر با عنوان تاریخ داروشناسی در ایران و بین النهرین از صدر اسلام تا حمله مغول، در پنج بخش به داروشناسان و تألیفات آن ها می پردازد. بخش اول با عنوان کلیات، بعد از شرح اصطلاحات داروشناسی، جایگاه این علم را در طبقه بندی علوم اسلامی که غالباً به عنوان فرع و یا جزیی از علم طب بوده است، مشخص می کند. بخش دوم به تاریخ داروشناسی پیش از اسلام در سرزمین های مصر، بین النهرین، هند، یونان، ایران و جزیره العرب اختصاص دارد. بخش سوم درباره تاریخ داروشناسی از صدر اسلام تا میانه سده سوم هجری است و معلوم می گرداند که مسلمانان اطلاعات وسیعی از منابع یونانی، ایرانی و هندی را اخذ کردند و با ترجمه آنها به عربی داروشناسی اسلامی را بنا نهادند. بخش چهارم با نام داروشناسان ایران و بین النهرین و آثار آنان از میانه سده سوم تا میانه سده پنجم هجری، شرح داده است که اولین تحقیقات و آثار داروشناسی در حاشیه کتاب های دائرهالمعارفی پزشکی مطرح شده و بخش مهمی از این تألیفات به داروشناسی اختصاص داشته است. اما در کنار این آثار، تألیفات خاص داروشناسی و مستقل از علوم دیگر به نام کتاب های صیدله، اقراباذین و ادویه نیز پدید آمد که اهمیت آن ها کم تر از آثار بزرگ پزشکی نبود. بخش پنجم به داروشناسان ایران و بین النهرین و آثار آنان از میانه سده پنجم تا میانه سده هفتم هجری می پردازد و با شرح آثار داروشناسی نشان داده است که علم داروشناسی در این دوره دچار رکود نسبی شده و نوآوری در آن کم شده است..